Chùa Chu Xá (Gia Lâm, Hà Nội)

Lược sử

Chùa Chu Xá là tên gọi của làng thuộc thôn Chu Xá, xã Kiêu Kỵ còn được gọi theo tên chữ là Minh Ngộ tự. Chùa được xây dựng và phát triển từ rất lâu đời. Căn cứ vào những truyền thuyết lịch sử, truyền thuyết dân gian, những văn bia còn lại ghi chép về chùa cho ta biết, ngôi chùa được khởi dựng từ khá sớm để thờ phật và thờ mẫu. Ngoài ra chùa còn thờ những người đã có công tu sửa ngôi chùa.

Kiến trúc

Chùa được xây dựng trên cùng một thửa đất với đình, có quy mô nhỏ, dưới bóng cây bốn mùa xanh tươi tạo không gian riêng biệt cho nơi cửa thiền.

Từ ngoài vào, bên phải là khu nhà khách, bên trái là đình, sau cùng là chùa, Chùa có kết cấu kiểu chữ Đinh hay còn gọi là chuôi vồ gồm Tiền đường và Thượng điện. Tiền đường là một nếp nhà năm gian hai dĩ xây kiểu tường hồi bít đốc tay ngai, mái lợp ngói ta, bờ  đốc đắp kiểu bờ đinh, hai đầu đốc mái đắp hình trụ đấu, không trang trí. Hậu cung là một nếp nhà ba gian chạy dọc về phía sau. Hồi phía trước nối liền với gian giữa nhà Tiền đường.

Tại toà Tiền đường, sát tường hậu gian hồi bên phải là ban thờ tượng Đức Thánh Hiền sát tường hậu gian hồi bên trái đặt bàn thờ tượng Đức Ông. Sát tường hồi bên trái đặt ban thờ tượng Bà Chúa – người có công xây dựng cầu chùa. Sát tường hồi bên phải đặt pho tượng bằng đá và các tấm bia đá.

Toà pháp điện được xây bệ gạch cao dẫn từ ngoài vào, làm nơi toạ lạc các pho tượng. Trên cùng là bộ tượng Tam thế thường trụ diệu pháp thân tượng trưng cho sự tồn tại nhà phát trên trục thời gian quá khứ, hiện tại và vị lại. Lớp thứ hai là tượng A Di Đà, hai bên là tượng Bồ Tát. Lớp thứ ba là tượng Di Lặc, hai bên là A Nan và Ca Diếp. Lớp thứ tư là tượng vua cha Ngọc Hoàng, hai bên là tượng Kim Đông, Ngọc Nữ. Lớp thứ năm là tượng Thích Ca sơ sinh đứng trong toà Cửu Long, hai bên là Nam Tào, Bắc Đẩu.

Hệ thống tượng tròn của chùa tuy có số lượng không lớn nhưng có vẻ đẹp độc đáo giàu chất dân gian và rất gần gũi với đời thường. Những pho tượng được tạo tác công phu, tỉ mỉ, chau chuốt, mỗi nhân vật được thể hiện bằng những nét khái quát đặc trưng phù hợp với lai lịch và tích cách của từng nhân vật.

Di vật

Ngoài những giá trị trên, chùa Chu Xá còn bảo lưu được một khối di vật bằng đá như các tấm bia đá có niên hiệu Thành Thái thứ 11; Minh Mạng năm thứ 3 ghi về quá trình tu sửa lại ngôi chùa; một hương án đá cao bốn tầng có trang trí hoa văn cách điệu; chuông đồng; tượng bằng đá và 25 pho tượng lớn nhỏ là những tư liệu có giá trị văn hóa cao cần được bảo tồn và phát huy tác dụng, nơi lưu giữ những truyền thống văn hóa dân tộc, củng cố mối đoàn kết cộng đồng làng xã.

Trải qua quá trình tồn tại lâu dài trong lịch sử, năm tháng chiến tranh và con người làm cho di tích không còn lưu giữ được vẻ đẹp vốn có. Song chùa Chu Xá vẫn tồn tại và hoà nhập chung trong kho tàng di sản văn hoá của dân tộc.

Tham khảo

Ủy ban nhân dân huyện Gia Lâm (2010), Di tích lịch sử văn hóa cách mạng kháng chiến huyện Gia Lâm, tài liệu lưu hành nội bộ.

Nguồn trích dẫn: https://chonthieng.com/