Chùa Phúc Quang (Lạng Giang, Bắc Giang)

Giới thiệu chung

Nằm cách trung tâm Tp. Bắc Giang khoảng 20km về phía Đông Bắc, xã Tiên Lục, huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang nổi tiếng về những cụm di tích văn hóa về mấy trăm năm trước, trong số đó, chùa Phúc Quang được coi là nơi thờ tự linh thiêng với khối kiến trúc độc đáo lên tới hàng trăm năm

Lược sử

Theo tấm văn bia còn lưu lại chùa cho biết chùa được thành lập từ mùa xuân năm Long Đức thứ ba (1734) dưới đời vua Lê Thuần Tông, bên cạnh một ngôi chùa cổ hơn do sư cụ Chiếu Chiêm kêu gọi nhân dân hợp sức xây dựng. 

Trong suốt những năm kháng chiến, mặc dù các xã xung quanh bị bom đạn oanh tạc đến xơ xác, riêng chùa Phúc Quang và xã Tiên Lục vẫn được bảo vệ an toàn. Nhân dân địa phương do đó càng tin chắc rằng chính ngôi chùa cổ đã trấn giữ vùng đất này, giúp họ an cư lạc nghiệp. 

Năm 1989 chùa đã được xếp hạng di tích kiến trúc – nghệ thuật quốc gia.

Truyền thuyết về ngôi chùa cổ không có sư trụ trì

Theo dân kể, xưa kia có một vị vua mặc thường phục vi hành, vô tình đi qua ngôi chùa Phúc Quang. Vì trước đó có hiềm khích với đạo Phật nên vị vua này đã để lại lời nguyền: bất kỳ nhà sư nào cũng không được ở trong chùa này. Người dân nghĩ đó chỉ là câu nói buột miệng của vua nên không để tâm.

Cho đến sau này, có một thiền sư được giao đến trông nom chùa, nhưng vừa bước tới Tam Bảo đã bị rắn cắn nên sợ quá bỏ chùa. Những vị sư tiếp đó đến chùa chỉ ở được một thời gian rồi cũng phải ra đi. Dân chúng khi ấy mới nhớ đến vị vua lạ và bắt đầu lan truyền câu chuyện rắn thần ứng nguyện lời nguyền cản bước các vị sư.

Gần đây nhất có sư Huệ Cửu về trụ trì từ năm 2010. Tuy nhiên, chưa đầy 3 năm sau, sư gọi xe giữa đêm, thu dọn hành lý bỏ đi không lời từ biệt, đến sáng người dân trong làng mới biết. Sau đó không ai nghe tin gì về sư Huệ Cửu nữa. Tiếp theo có vài vị sư khác đến thăm chùa cũng muốn ở lại, nhưng sau khi thắp hương khấn vái và nhìn cây hương có dòng chữ Nho họ đều lẳng lặng ra đi, không bao giờ trở lại…

Kiến trúc

Chùa Phúc Quang gần đây phần lớn đã được trùng tu, nhìn chung vẫn mang dáng vẻ của nghệ thuật kiến trúc thời Nguyễn. Chùa tọa lạc trên một gò đất thấp, mặt quay hướng nam nhìn ra một sân gạch rộng có những cây nhãn lâu năm, xa hơn là vườn cổ thụ. Bên tiền đường hữu là dãy nhà giải vũ 3 gian 2 dĩ, bên tả là mặt sau của ngôi đình làng cũng mới tu sửa.

Chùa được xây dựng với mặt bằng theo hình “nội Công ngoại Quốc”. Tiền đường rộng 7 gian cửa bức bàn, hai bên thiêu hương có cặp tượng Hộ Pháp khá to. Thượng điện gồm đầy đủ những pho tượng Bắc Tông, ánh sáng chủ yếu lấy từ hai cửa ngách thông sang hai dãy hành lang nơi đặt các pho tượng La Hán và Bát bộ Kim Cương. Tất cả các tượng đều mới tô lại. Phía cuối hai hành lang nối liền tòa hậu đường làm theo kiểu hai tầng chồng diêm, có cầu thang dốc để lên gác chuông.

Hiện nay chùa vẫn lưu giữ được chiếc chuông lớn từ thời Lê và khoảng 90 pho tượng Phật giáo quý giá. Tuy nhiên những mảng điêu khắc gỗ đá hầu như đã không còn nữa.

Lễ hội

Lễ hội chùa Phúc Quang gắn liền với lễ hội của cụm di tích đình- đền- chùa Tiên Lục. Trước kia, lễ hội Tiên Lục được các giáp đứng ra tổ chức theo hình thức luân phiên. Hằng năm, lễ hội diễn ra vào ngày 8, 9 tháng Giêng. Tuy nhiên, ngày nay, lễ hội được tổ chức sang ngày 18, 19, 20 tháng Ba Âm lịch để kỷ niệm ngày khánh thành thành chùa Phúc Quang sau khi được trùng tu từ năm 1707 và cũng là ngày giỗ Sư tổ Nguyễn Đức Tính- người có công lớn trong việc trùng tu và tôn tạo chùa. Từ đó đến nay, năm nào cũng vậy, lễ hội Tiên Lục được tổ chức trang nghiêm mang diện mạo, sắc thái của lễ hội dân gian theo nghi thức cổ truyền. Phần lễ của chùa được tổ chức trang nghiêm, đến phần hội, với nhiều trò chơi dân gian độc đáo như chơi đu, kéo co, chọi gà…, với sự tham gia của đông đảo nhân dân cùng du khách thập phương. Đặc biệt là tục kéo chữ “Thiên hạ Thái bình” và trò chơi cướp cầu là đặc sắc nhất trong phần hội. Tục kéo chữ là cuộc thi tài, khéo, thi đẹp của các trai đinh trước sự chứng kiến của nhân dân và du khách thập phương thể hiện ước nguyện về cuộc sống thái bình, ấm no, hạnh phúc.

Nguồn trích dẫn: https://chonthieng.com/