Thân thế
Hòa thượng Thích Minh Đức, hay còn được biết đến với thế danh là Lê Minh Chánh, ra đời vào ngày mùng 1 tháng 6 năm Nhâm Dần (1902) tại xã Phú Đức, huyện Châu Thành, tỉnh Định Tường (nay là Tiền Giang). Sinh ra trong một gia đình thấm nhuần với lịch sử Nho giáo, Ngài đã sớm hiểu rõ y lý và nuôi dưỡng lòng kính tin đối với Phật giáo.
Ở tuổi 12, Ngài theo cụ thân sinh Lê Minh, pháp hiệu Như Lan, tự Hoằng Quang, để học đạo tại chùa Long Định, Trà Đãnh, huyện Tri Tôn, tỉnh Long Xuyên.
Cơ duyên tu hành
Năm Mậu Thìn (1928), khi thân phụ của Ngài qua đời, Ngài tiếp tục nghề y dược của cha để tế độ cho quần sanh. Lúc 29 tuổi, Ngài nhận ra giữa cuộc sống hỗn loạn, có một thế giới chân thực và tĩnh lặng mà Phật pháp đã dạy. Vì vậy, Ngài quyết định chuyển đến chùa Long Định, nơi người anh của Ngài là Yết Ma Pháp Khánh đang trụ trì, để tiếp tục tu học và an dưỡng. Năm Quý Dậu (1933), khi mẹ Ngài qua đời, Hòa thượng chính thức bước chân vào con đường tu học, đánh dấu bằng việc xuất gia.
Năm Giáp Tuất (1934), 32 tuổi, Hòa thượng Thích Minh Đức đã xin phép sư huynh và bắt đầu hành trình tìm kiếm sự giác ngộ. Trước những biến động của thời kỳ đó, Ngài đã đến chùa Thiên Thai (núi Dinh – Bà Rịa) để học Phật pháp dưới sự hướng dẫn của Tổ Huệ Đăng. Nơi này đã chứng kiến sự ra đời của Thiên Thai Thiền Giáo Tông Liên Hữu Hội năm 1935, với tạp chí Bát Nhã Âm làm cơ quan ngôn luận, nổi tiếng và hoạt động sôi nổi, danh tiếng vang xa.
Sau khi được Tổ Huệ Đăng chấp nhận làm đệ tử và được đặt tên đạo hiệu Thiện Mẫn, Hòa thượng ở lại Thiên Thai để dành thời gian tu học. Vào cuối năm ấy, Ngài được Tổ chứng minh và thọ tam đàn Cụ Túc giới tại giới đàn chùa Phước Hậu (thị xã Long Xuyên). Đây là giới đàn do chính Tổ Huệ Đăng chứng minh, và Hòa thượng Yết Ma Pháp Cự được bổ nhiệm làm Đường đầu Hòa thượng.
Những đóng góp cho Phật giáo
Năm Bính Tý (1936), Hòa thượng Thích Minh Đức tham gia khóa hạ tại Tổ đình Long Hòa (Bà Rịa). Trong buổi hạ khóa, với đàn thí giới, Tổ Huệ Đăng chứng minh và bổ nhiệm Hòa thượng Yết Ma Minh Tâm làm Đường đầu Hòa thượng, và Ngài được cử làm Đệ nhất tôn chứng.
Năm Đinh Sửu (1937), Ngài tham dự khóa hạ tại chùa Giác Hoàng (Cần Thơ), nhận chức Phó na và đồng thời, tại chùa Thiên Long (Biên Hòa), Ngài được tôn vinh với danh hiệu Giáo Thọ.
Năm Mậu Dần (1938), chùa Thanh Lương (Biên Hòa) tổ chức lễ khai đàn thí giới, và Ngài đã được suy cử Yết Ma A Xà Lê. Tổ Huệ Đăng nhận thấy sự tiến triển trong tu hành của Ngài và thấy rằng đó có thể là một đóng góp quan trọng cho sự phát triển của Phật pháp trong tương lai, do đó Tổ quyết định đặt cho Ngài pháp hiệu là Minh Đức.
Năm Kỷ Mẹo (1939), Hòa thượng Thích Minh Đức được bổ nhiệm làm trụ trì chùa Hoa Nghiêm (Cần Giuộc), nơi Ngài đã xây dựng một thảo am để hàng năm tổ chức thất an cư. Đây là nơi Ngài tiếp tục công đức và truyền đạo Phật pháp cho cộng đồng.
Năm Quý Mùi (1943), Hương chức xã Tân Thới Nhứt ngưỡng mộ danh đức của Hòa thượng Thích Minh Đức, đã thỉnh Ngài về trụ trì chùa Giác Hoàng (Bà Điểm). Tại đây, Ngài không chỉ duy trì thất an cư mà còn tiếp tục khắc sâu công đức bằng việc xây dựng giảng đường và nhà Đông nhà Tây để cung cấp nơi tu tập cho Tăng chúng. Với hoạt động tích cực, chùa Giác Hoàng trở thành trung tâm quan trọng của phong trào chấn hưng Phật giáo, nơi các Hòa thượng Pháp Linh, Thiện Chiếu, Hoằng Không, Long Quang thường xuyên họp mặt.
Thời kỳ kháng chiến chống thực dân
Không chỉ là nơi truyền đạo, chùa Giác Hoàng còn là điểm gặp gỡ của nhiều cán bộ Cách mạng, trong đó có cụ Phạm Văn Đồng. Chính vì vậy, khi Cách mạng tháng 8-1945 bùng nổ, chùa Giác Hoàng trở thành một hậu cứ quan trọng.
Năm Đinh Hợi (1947), vâng lệnh Hòa thượng Tam Không (Thích Minh Nguyệt) – Hội trưởng Hội Phật giáo Cứu quốc Nam bộ, Hòa thượng Thích Minh Đức xuống vùng Chợ Lớn để xây dựng thảo am và vận động quần chúng ủng hộ kháng chiến.
Chọn Bến Hàm Tử làm địa điểm, nơi có đông dân cư lao động và đồng thời gặp phải nhiều vấn đề xã hội, Hòa thượng đã xây dựng chùa Tăng Phường, hiệu Giác Hoàng để thực hiện nhiệm vụ được giao và khuyến khích quần chúng tu tập. Hàng năm, vào mùa kiết hạ, tháng giêng và tháng chín, Hòa thượng tựu trì tại đây, chuyên tu “Chuẩn Đề ngũ hối sám nghi”, phương pháp tu mà Ngài cho rằng giúp chóng đạt được Phật lực cần thiết để cảm hóa người khác.
Năm Canh Dần (1950), Hòa thượng Thích Minh Đức lên núi Chứa Chan kiết hạ trong 3 tháng tại Thạch Động. Năm Tân Mẹo (1951), Ngài được suy cử Đường đầu Hòa thượng để tổ chức mùa kiết hạ tại chùa Long An, đường Nguyễn Văn Cừ, quận 10, thành phố Hồ Chí Minh ngày nay.
Năm Nhâm Thìn (1952), chùa Giác Hoàng (Tăng Phường) ở Bến Hàm Tử trải qua một số số phận không may khi bị hỏa tai, gặp khó khăn cùng bà con xung quanh. Tuy nhiên, tinh thần quyết tâm của Hòa thượng Thích Minh Đức không chấp nhận thất bại. Ngài quyết định xây dựng một ngôi chùa mới, lớn hơn, và không xa nơi ngôi chùa cũ đã đứng. Đó chính là chùa Thiên Tôn, địa chỉ số 117/9 đường An Bình, phường 13, quận 5 ngày nay. Công trình này mãi đến năm Giáp Ngọ (1954) mới được hoàn thành. Ngay sau khi xây dựng xong, Hòa thượng mở phòng thuốc từ thiện tại chùa để chăm sóc sức khỏe cho bà con xung quanh.
Năm Ất Mùi (1955), Hòa thượng quay trở về quê xưa tại núi Nan Di, xã An Hão, huyện Tri Tôn, tỉnh Long Xuyên, nơi Ngài đã xuất gia từ thuở nhỏ. Đối mặt với thực tế chiến tranh đã làm hủy hoại chùa Long Định, Ngài nhận được sự hỗ trợ từ cư dân địa phương để chặt phá cây cỏ và xây dựng lại ngôi Tổ đình Long Định đầy kỷ niệm. Sau khi hoàn thành, Hòa thượng mở cửa đón tiếp Tăng chúng về tu học, xây tháp tưởng nhớ Tôn sư và lập bảo đồng cho cố mẫu.
Trong thời gian này, do tác động của tình hình chung, Hòa thượng Thích Minh Đức được mời tham gia vào việc thành lập Giáo Hội Lục Hòa Tăng cùng với các Hòa thượng Thiện Tòng, Thành Đạo, Pháp Nhạc.
Mùa an cư năm Bính Thân (1956), Hòa thượng được chọn làm Thiền chủ của Giáo Hội Lục Hòa Tăng và trực tiếp dẫn dắt Giáo Hội trong các hoạt động đấu tranh của nhân dân. Từ đây cho đến năm Kỷ Hợi (1959), nhiều cơ sở cách mạng ở nội thành bị lộ, và hoạt động của các Hòa thượng cũng bị ảnh hưởng. Sau khi các Hòa thượng đứng đầu Giáo Hội bị bắt, các hoạt động của Giáo Hội này cũng tạm dừng, cùng lúc với Trường Phật Học Đức Hòa, tạp chí Phật Học, và nhà in đều bị đóng cửa. Những biến động này có liên quan đến chùa Thiên Tôn, nơi diễn ra nhiều cuộc họp của các cán bộ Trung ương và Thành ủy Sài Gòn.
Năm Canh Tý (1960), sau khi Mặt trận Dân tộc Giải phóng Miền Nam Việt Nam ra đời, Hòa thượng trở về chùa Thiên Tôn để tập hợp các vị còn lại, khôi phục lại hoạt động của Giáo Hội từ các cấp.
Thời kỳ viên tịch
Năm Kỷ Dậu (1969), hai Giáo Hội Lục Hòa Tăng và Lục Hòa Phật Tử hợp nhất thành Giáo Hội Phật Giáo Cổ Truyền, để huy động lực lượng và đảm nhiệm vai trò mới. Hòa thượng Thích Minh Đức được cử làm Phó Chủ tịch Hội đồng Chỉ đạo Trung ương kiêm Viện trưởng Viện Hoằng Đạo.
Cùng năm này, tại chùa Thiên Tôn, Hòa thượng mở Phật học viện Minh Đức và tổ chức Đại hội thành lập Tổng Đoàn Thanh Niên Tăng Ni. Trụ sở của tổng đoàn được đặt tại chùa này cho đến năm 1975. Tổng đoàn này trực thuộc Giáo Hội Phật Giáo Cổ Truyền, với nhiệm vụ chủ yếu là “chống Mỹ cứu nước”. Ngài cũng mua đất và xây dựng chùa Địa Tạng tại xã Tân Xuân, huyện Hóc Môn.
Năm Tân Hợi (1971) tuổi đã cao sức yếu, nhiệm vụ với nước và bổn nguyện độ sanh của Ngài đã viên mãn, Ngài thâu thần thị tịch ngày 8 tháng 7 năm 1971 (nhằm 16 tháng 5 năm Tân Hợi), hưởng thọ 70 tuổi, được 28 hạ lạp.
Tham khảo
-
Tiểu sử danh tăng Việt Nam thế kỷ XX, tập 1, TT. Thích Đồng Bổn, thành hội Phật giáo TP. HCM. 1995
